Audity SZBHP są jednymi z trudniejszych, ponieważ kryteriami i punktami odniesienia - poza normą - muszą być również wymagania prawne i inne mające zastosowanie w organizacji. Znajomość choćby ogólna tych wymagań jest warunkiem koniecznym dla kompetencji auditora SZBHP. Trudno przeprowadzić obiektywny audit bez znajomości auditowanego obszaru czy zagadnienia.
Andrzej Kowalkow
Auditor w zakresie SZBHP to osoba posiadająca kompetencje do przeprowadzenia auditów zgodnie z normą PN-N-18011:2006 "Wytyczne dotyczące auditowania systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy". W normie tej podano wytyczne dotyczące zasad auditowania, zarządzania programami auditów, prowadzenia auditów systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy oraz dotyczące kompetencji auditorów systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Norma ta, łącznie z PN-EN ISO 19011:2003, określa wytyczne dotyczące auditowania systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.
Kompetencje auditorów i prowadzone przez nich audity
Norma PN-N-18011:2006 jest przeznaczona do stosowania przez auditorów, organizacje wdrażające systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, organizacje chcące przeprowadzać wewnętrzne lub zewnętrzne audity SZBHP z przyczyn kontraktowych, organizacje zaangażowane w certyfikację lub szkolenia auditorów, certyfikację/rejestrację systemów zarządzania i akredytację.
Jak wynika z zapisów zawartych w przedmiotowej normie, ma ona zastosowanie wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z SZBHP. Audity SZBHP są jednymi z trudniejszych, ponieważ kryteriami i punktami odniesienia - poza normą - muszą być również wymagania prawne i inne mające zastosowanie w organizacji. Znajomość choćby ogólna tych wymagań jest warunkiem koniecznym dla kompetencji auditora SZBHP. Trudno przeprowadzić obiektywny audit bez znajomości auditowanego obszaru czy zagadnienia. W firmach często spotykana jest sytuacja, gdy auditor SZBHP nie może być partnerem do rozmowy z auditowanym, bowiem ten drugi znacznie przewyższa go merytoryczną wiedzą o prowadzonych procesach.
Jednocześnie obserwuje się, że obniżają się kompetencje auditorów. Na rynku szkoleniowym funkcjonuje szereg firm, które potrafią nawet w jeden dzień przeprowadzić szkolenie auditorów SZBHP. Wystarczy zerknąć do Internetu, aby znaleźć odpowiednią ofertę.
A przecież norma PN-N-18011:2006 w punkcie dotyczącym szkolenia auditorskiego podaje, że auditor SZBHP powinien odbyć:
- szkolenie w dziedzinie bhp - według programu ramowego szkolenia okresowego dla pracowników służb bezpieczeństwa i higieny pracy wymaganego w przepisach prawnych (minimum 32 godziny, w tym 4 godziny ćwiczeń),
- szkolenia z zakresu postanowień norm serii PN-N-18000 - w wymiarze 40 godzin.
Drugim przypadkiem, godnym zastanowienia są wszechstronni auditorzy zapoznani z każdym systemem zarządzania. Auditorzy "od wszystkiego", jak klej uniwersalny. Tylko czy ktoś nim cokolwiek skleił? Nikt nie neguje konieczności integracji systemów i auditów zintegrowanych, ale zwykle w takich przypadkach dochodzi do "prześlizgnięcia" się nad wieloma zagadnieniami, zwłaszcza bhp. Powierzchowność wykonywanych auditów nie daje pełnego obrazu funkcjonowania SZBHP, a co za tym idzie jego prawidłowej oceny.
Poniższa tabela przedstawia wymagania kompetencji audytora i auditora wiodącego wg normy PN-N-18011:2006 w zakresie prowadzenia auditów certyfikujących i podobnych SZBHP. Do rozważenia czytelnika: Czy tylko tych auditorów?
Parametr | ![]() |
Auditor | ![]() |
Auditor wiodący |
Wykształcenie | Wykształcenie średnie (patrz uwaga 1) | Takie samo jak dla auditora | ||
Całkowite doświadczenie w pracy | 5 lat (patrz uwaga 2) | Takie samo jak dla auditora | ||
Doświadczenie w pracy w obszarze zarządzania jakością lub zarządzania środowiskowego | Co najmniej 1 rok | Takie samo jak dla auditora | ||
Szkolenie auditora | • Szkolenie w dziedzinie bhp (patrz uwaga 3) • 40 godzin szkolenia z zakresu postanowień norm serii PN-N-18000 |
Takie samo jak dla auditora | ||
Doświadczenie w auditowaniu | • Cztery pełne audity stanowiące nie mniej niż 20 dni doświadczenie w auditowaniu - jako auditor szkolący się pod kierunkiem i nadzorem auditora kompetentnego jako auditora wiodącego. (patrz uwaga 4). • Zaleca się, aby audity były przeprowadzone w ciągu ostatnich trzech kolejnych lat. |
• Cztery pełne audity stanowiące nie miej niż 15 dni doświadczenia w auditowaniu w roli auditora wiodącego pod kierunkiem i nadzorem auditora kompetentnego jako auditora wiodącego. (patrz uwaga 4) • Zaleca się, aby audity były przeprowadzone w ciągu ostatnich dwóch kolejnych lat. |
Uwaga 1 Wykształcenie średnie jest tą częścią krajowego systemu edukacji, która następuje po fazie edukacji podstawowej lub gimnazjum, a ukończenie, której poprzedza wstąpienie na uniwersytet lub do innej szkoły wyższej.
Uwaga 2 W przypadku ukończenia policealnego studium dla techników bezpieczeństwa i higieny pracy - 3 lata; w przypadku ukończenia studiów wyższych - 2 lata; w przypadku ukończenia studiów wyższych oraz studiów podyplomowych z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy - 1 rok.
Uwaga 3 Według programu ramowego szkolenia okresowego dla pracowników służb bezpieczeństwa i higieny pracy wymaganego w przepisach prawnych.
Uwaga 4 Audit pełny to audit obejmujący wszystkie etapy opisane w pkt. 6.3 do 6.6. Zaleca się, aby całkowite doświadczenie w auditowaniu obejmowało całą normę dotyczącą systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.