O kosztach bezpieczeństwa pracy - koszty wypadków przy pracy

W latach 2004 – 2009 r. w OIP Białystok obliczono roczne koszty 368 wypadków przy pracy (38 śmiertelnych, 90 powodujących ciężkie obrażenia, 17 zbiorowych oraz 223 skutkujących czasową niezdolnością do pracy). Obliczenia te skoncentrowano na zakładach budownictwa, służby zdrowia, przetwórstwa przemysłowego oraz gospodarowania odpadami.

Henryk Purwin

Ponadto obliczono koszty katastrofy budowlanej, która miała miejsce 11 marca 2008 r. na budowie Centrum Handlowo-Usługowego „ALFA” w Białymstoku, podczas której jedna osoba poniosła śmierć, a druga doznała obrażeń ciała.

Ponieważ większość kosztów ponoszona jest w pierwszym roku po wypadku, obliczano tylko koszty pierwszoroczne. Należy jednak pamiętać o kosztach ponoszonych w latach następnych po wypadku, czyli o emeryturach i rentach wypłacanych pracownikowi i uprawnionym osobom po śmierci pracownika przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i kosztach świadczeń rehabilitacyjnych.
Obliczanie rocznych kosztów wypadków prowadzono w oparciu o metodykę obliczania ekonomicznych skutków wypadków przy pracy, która obejmuje następujące obszary:
• koszty wypadku poniesione przez pracodawcę (zgodnie z metodologią CIOP – PIB),
• koszty poniesione przez ZUS,
• koszty leczenia poniesione przez NFZ.
Dla celów prewencyjnych wprowadzono pojęcie kosztów działań zapobiegających wypadkowi (oszacowana wysokość nakładów finansowych pracodawcy na działania, które należało podjąć, aby zapobiec wypadkowi).

Metoda uwzględnia jedynie składniki kosztów, które należą do kosztów kontrolowanych przez przedsiębiorstwo tj. tych, na które ma ono wpływ.
Pominięto obliczanie kosztów wypadków tzw. komunikacyjnych, których przyczyny związane były z naruszaniem przepisów ruchu drogowego. Na tego rodzaju wydarzenia pracodawcy mają ograniczony wpływ.
Prezentowane w artykule koszty pracodawcy i koszty działań zapobiegających określone zostały przez pracodawców, natomiast koszty ZUS i NFZ – przez te instytucje.

Koszty wypadku śmiertelnego

Obliczono koszty 38 wypadków śmiertelnych, które prezentuje poniższe zestawienie.

Średni koszt wypadku przy pracy: śmiertelnego indywidualnego w okresie sprawozdawczym wyniósł 109 395 PLN, w tym koszty pracodawcy – 58 897 PLN (53,8% kosztów wypadku), koszty ZUS – 49 702 PLN (45,4% kosztów wypadku), koszty leczenia ponoszone przez Narodowy Fundusz Zdrowia – 796 PLN (0,8% kosztów wypadku). Potencjalne koszty działań zapobiegających – 1 149 PLN (1,1% kosztów wypadku).
„Najdroższy” wypadek śmiertelny kosztował 426 671 PLN, w tym: koszty pracodawcy – 344 176 PLN, ZUS – 82 495 PLN, NFZ – 0,00 PLN. Potencjalne koszty działań zapobiegających
wyniosłyby 500 PLN. Wypadek miał miejsce podczas usuwania usterki w ramach obsługi „załadowarki” butelek do piwa. Poszkodowany wszedł w obszar niebezpieczny pracy maszyny i doznał śmiertelnego urazu głowy, uderzony przez ruchomy element maszyny.

Zdaniem pracodawcy, aby nie doszło do wypadku należało wyposażyć maszynę w osłony stref niebezpiecznych.
„Najtańszy” wypadek śmiertelny kosztował 17 588 PLN, w tym: koszty pracodawcy – 11 685 PLN, ZUS – 5 903 PLN, NFZ – 0,00 PLN. Koszty działań zapobiegających wyniosłyby 650 PLN. Wypadek miał miejsce podczas montażu szalunków balkonu na poziomie II piętra. Poszkodowany, będąc pod wpływem alkoholu (1,3 promila we krwi) spadł z płyty balkonu, tj. z wysokości 5,9 m doznając śmiertelnych obrażeń.
Zdaniem pracodawcy, aby nie doszło do wypadku należało sprawdzać alkomatem trzeźwość pracowników przed dopuszczeniem do pracy.
W 4 przypadkach u pracowników, którzy przyczynili się do wypadku, lub u których w organizmie stwierdzono alkohol Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wypłaty świadczeń rodzinie zmarłych pracowników.
W 15 wypadkach śmiertelnych, poza świadczeniami jednorazowymi, ZUS przyznał jednej osobie rentę rodzinną.